In gesprek over overgewicht
Het praten over overgewicht en afvallen kan gevoelig zijn. Veel patiënten ervaren schaamte, schuldgevoel of angst voor stigmatisering.
Maak obesitas bespreekbaar
Stap 1 in het 5-stappenplan
Het praten over overgewicht en afvallen kan gevoelig zijn. Veel patiënten ervaren schaamte, schuldgevoel of angst voor stigmatisering. Patiënten vermijden hierdoor hulp of stellen een bezoek aan de huisarts uit, met alle gevolgen van dien voor de gezondheid. Juist daarom is het belangrijk dat jij als zorgprofessional het gesprek zorgvuldig en met begrip voert.
Op deze pagina vind je praktische tips en handvatten om overgewicht op een respectvolle manier bespreekbaar te maken en samen met de patiënt de eerste stap te zetten.


Vraag de tafelflipover aan
Een handig hulpmiddel om het gesprek te starten.

Hoe kaart je het gewicht aan?
Een gesprek over gewicht begint met het vragen van toestemming. Zo laat je merken dat de patiënt zelf de regie houdt.
Vragen aan de patiënt:
- Vind je het goed als we het over je gewicht hebben?
- Maak je je wel eens zorgen over je gewicht?
- Zou je hulp willen bij het afvallen?
Zo kun je reageren:
Oordeel niet
- Geef je patiënt geen schuld.
- Doe geen aannames: misschien volgt je patiënt al een dieet of is er al gewichtsverlies bereikt.
- Erken dat afvallen moeilijk is en dat volhouden een uitdaging kan zijn.
Onderzoek de bereidheid tot verandering
- Bepaal in hoeverre je patiënt open staat voor gedragsverandering.
- Werk samen: een patiëntgerichte aanpak vergroot de kans op succes.
- Vermijd druk. Starten voordat de patiënt er klaar voor is, kan juist averechts werken.
Gebruik motiverende technieken
- Stel open vragen en luister actief.
- Benadruk dat de patiënt zelf de keuze maakt.
- Bespreek zorgen als iemand (nog) niet wil veranderen, en vraag of je het onderwerp op een later moment opnieuw mag aansnijden.
Zo reageert 90% van de patiënten
Uiteraard zijn er meerdere manieren hoe je patiënt kan reageren op de vraag of je mag praten over gewicht.
Uit de praktijk krijgen we terug dat dit bij 9 van de 10 gevallen op de volgende manier gaat:
- Bevrijdend, blij dat het gesprek gestart wordt, en dat ze dit niet zelf hoeven te doen.
- Vermijdend, maar het zaadje is gepland. Vaak zien we dat de patiënt terugkomt op de vraag, op een moment dat het voor hem/haar goed voelt.

Creëer een veilige omgeving
Een goed gesprek over gewicht is respectvol, oordeelvrij en patiëntgericht.
De inrichting van de praktijkruimte kan veel invloed hebben op hoe veilig en op zijn gemak een patiënt zich voelt. Tips voor een patiëntvriendelijke ruimte:
- Verwijder stigmatiserende materialen
- Zorg voor stoelen zonder armleuning die voldoende steun bieden aan zware patiënten
- Gebruik bloeddrukmeters en uitrusting in de juiste maat
- Zorg voor een aparte ruimte met weegschaal met een groot bereik
- Zorg dat iedereen in de praktijk getraind is in niet-stigmatiserend taalgebruik
(bron: partnerschapovergewicht.nl)
Meten = weten
Meten is weten: bereken BMI en buikomvang, breng comorbiditeiten in kaart en ontdek met de Weeg & Weet checklist wat bijdraagt aan de gewichtstoename.
Hulpmiddelen
Maak gebruik van onze tool zoals voorlichtingsmaterialen, patiëntenplatform of nascholing. Alles wat je nodig hebt om je praktijk te ondersteunen.
Het 5-stappenplan is opgesteld conform de PON richtlijn. Bekijk een praktisch en verkort overzicht.